بالاخره وصلیم یا نه؟

فرارو- ربیعی، از گشایش در کسب و کارهای اینترنتی و دسترسی آزاد مردم به اینترنت به عنوان یکی از برنامه‌های جدی دولت چهاردهم یاد کرد و در پاره‌ای از بیانات خود، اینترنت را بنا به سنجش‌های موجود، برای پنجاه درصد مردم، از آب و برق هم مهم‌تر دانست. او در ادامه و با اعلام امیدواری، وجود یک تفاهم عمومی و مشارکت همگانی را مسئله‌ای حیاتی برای رفع مشکلات موجود در حوزه اینترنت قلمداد کرد.

به گزارش فرارو، حضور و چند و چون حضور اینترنت در ایران، از همان ابتدا به یکی از مسائل چالش‌برانگیز تبدیل شد. عده‌ای علارغم افزایش هرروزه کاربران و کسب و کارهای اینترنتی، با حضور اینترنت در ایران مخالفت کرده و یا حضور بدون نظارت و دسترسی عمومی آزادانه را برنتابیده‌اند. در مقابل، عده‌ای نیز بر این عقیده بوده‌اند که دسترسی به اینترنت پرسرعت و آزاد، علاوه بر کمک به رشد کسب و کارها و اقتصاد کشور، خواسته‌ای است که در جهان امروز به یکی از الزامات زیستی قاطبه مردم بدل شده است.

مجادلات و مباحثات در مورد اینترنت و ملزومات آن، به خصوص در چند سال گذشته بیشتر از همیشه بالا گرفته است. این مجادلات تا آنجا پیش رفته‌اند که چگونگی موضع‌گیری نامزدهای انتخاباتی نسبت به اینترنت، می‌تواند نقش مهمی در پذیرش عمومی هر یک از نامزدها داشته باشد.

دولت چهاردهم در حالی اداره مملکت را به دست گرفت که بارها در مورد ارائه ساز و کارهایی در راستای حمایت از کسب و کارهای دیجیتال و دسترسی آزاد عمومی به اینترنت چراغ سبز نشان داده بود. این مسئله در ابتدای کار دولت مسعود پزشکیان با رفع فیلتر از واتساپ و گوگل‌پلی با مصوبه شورای عالی فضای مجازی، پیگیری شد.

با شروع جنگ 12 روزه، اختلالات در اینترنت رو به فزونی گذاشت و بسیاری از کسب و کارها با آسیب‌هایی بسیار جدی رو به رو شدند. قطع دسترسی به اینترنت در مقاطعی از دوره جنگ برای عده‌ای از مردم و مالکین کسب و کارهای اینترنتی پیامدهای منفی بسیاری به همراه داشت و کار را تا جایی پیش برد که تعدادی از این کسب و کارها با ورشکستگی کامل و زیان‌ها جدی رو به رو  و یا در بهترین حالت مجبور به تعدیل نیرو و سرمایه شدند. وجود جنگ 12 روزه و نقش اینترنت در آن، پیچیدگی‌های تقنینی در حوزه اینترنت را بیشتر از پیش کرد و از لا به لای این پیچیدگی‌های روبه‌فزونی‌گذاشته جدید، آیین‌نامه‌ای موسوم به اینترنت طبقاتی سر برآورد.  

با پیدایش این آیین‌نامه و تبیین مفاد آن، سیلی از انتقادات به سمت دولت چهاردهم روانه شد و این آئین‌نامه واکنش‌های تند و تیز بسیاری را برای دولت به همراه داشت. با وجود اینکه شورای عالی فضای مجازی هدف از تشکیل ساز و کار اینترنت طبقاتی را ایجاد برنامه‌ای در راستای «جلوگیری از مداخله‌های بی‌مبنا و غیرقانونی نهادهای بالادستی در امور کسب‌وکارهای دیجیتال» عنوان کرده بود، بسیاری این تصمیم را نوعی از تبعیض در جامعه تلقی کرده و از آن اعلام برائت کردند.

نارضایتی‌ها از آئین‌نامه اینترنت طبقاتی به شکل واضحی در نشستی که با عنوان «اینترنت و آینده ایران» در تاریخ 24 تیرماه سال 1404 برگزار شد، به چشم آمد. رضا الفت‌نسب، دبیر اتحادیه کسب و کارهای اینترنتی، با تاکید بر نیاز به حکمرانی دیجیتال و نه حکمرانی «بر» کسب و کارهای دیجیتال، نارضایتی خود را اعلام کرد.

در ادامه، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، در این راستا نوشت: «دولت بر اینترنت آزاد، فراگیر و باکیفیت برای همه مردم تاکید دارد.» مهاجرانی با اعلام اینکه مصوبه 24 تیرماه 1404، موسوم به اینترنت طبقاتی، ارتباطی با محدودسازی اینترنت ندارد، این مصوبه را در راستای تسهیل فعالیت کسب و کارهای دیجیتال دانست.

به هر روی، گفته‌های ضد و نقیض در مورد آینده اینترنت در ایران، مسئله‌ای است که نگرانی های بسیاری را در پی داشته است. به نظر می‌رسد که باید منتظر بود و دید که آیا تفاهم عمومی و همگانی‌ای که ربیعی، دستیار اجتماعی رئیس جمهور، از آن حرف می‌زد، به منصه ظهور خواهد رسید یا خیر.