پشت پرده قهر آناهیتا با تهران

فرارو- پزشکیان در  اظهارات خود تاکید کرد: «امکان ادامه بقای تهران به عنوان پایتخت وجود ندارد.» او این هشدار را در حالی مطرح کرد که زمین‌های پایتخت، به‌ویژه در برخی نقاط، سالانه ۳۰ تا ۴۰ سانتی‌متر فرونشست می‌کنند و منابع آب‌های زیرزمینی تخلیه شده‌اند»؛ آب‌هایی که روزگاری از مقدس‌ترین عناصر برای ایرانیان باستان بوده‌اند.

به گزارش فرارو، در داستان‌ها آمده است که در دوران ساسانیان،  پادشاهان، به‌ویژه اردشیر بابکان، پس از پیروزی در نبردها، پیشکش‌هایی به آتشکده الهه آناهیتا، ایزدبانوی آب‌ها و جنگ، هدیه می‌دادند. سرهای بریده دشمنان، به عنوان نمادی از پیروزی و فرمانروایی، به این ایزدبانو تقدیم می‌شد.

حالا در حالی که ایران از جنگ ۱۲ روزه عبور کرده، تهران با بحران جدی آب روبه‌روست. مسعود پزشکیان در دیدار روز جمعه‌اش  از البرز دست یاری به سوی مردم دراز کرده و گفته است: «مملکت را آدم‌ها می‌سازند، نه یک نفر...  هر که توانایی دارد باید میدان عمل داشته باشد.»

تعطیلی تداوم دارد؟

در پی تعطیلی پایتخت در روز چهارشنبه، ۱ مرداد، انتقادات به تصمیم دولت آغاز شد. در واکنش به این انتقادات سخنگوی دولت اشاره کرده است: «دولت علاقمند به تعطیل کردن نیست ... اما اگر واقعاً برای مدیریت آب لازم باشد، ممکن است انجام دهیم.»

بعد از اظهار نظر خانم سخنگو، بحث درباره تدوام تعطیلی بالا گرفت و واکنش های بسیاری برانگیخت. برای مثال ناصر ایمانی، تحلیلگر سیاسی هم گفته است: «همه چیز از جمله رساندن کالا به دست مردم متوقف می‌شود...  و دچار قحطی و کمبود می‌شویم.»

چه کسی مقصر است؟

معمولا تریبون های تبلیغاتی پیکان بحران آب را متوجه مردم می کنند و بی آبی را نتیجه مصرف بی‌رویه می‌دانند. در حالی که سیاست‌های نادرست و زیرساخت‌های قدیمی تاثیر بیشتری داشته اند. بر اساس گزارش‌ها بخش کشاورزی بزرگترین مصرف‌کننده آب در ایران است و حدود ۹۲ درصد از کل آب مصرفی کشور را به خود اختصاص می‌دهد. این درحالی ست که میزان هدررفت آب نیز در بخش به شدت بالا است.

گزارش‌ها نشان می‌دهند تنها ۹ درصد از میانگین سالانه ایران در بخش آب شرب برای مناطق مسکونی استفاده می‌شود. البته نمی‌توان از خدشه‌ای که به «فرهنگ استفاده»، وارد شده  چشم پوشی کرد.

فرونشست زمین به شکل عمدی

زمستان سال گذشته که پزشکیان در ابتدای راه به دست گرفتن امور دولت بود پیشنهاد انتقال پایتخت را مطرح کرد. پیشنهادی که به باور وی «برخی به جای توجه به واقعیت‌ها، شروع به انتقاد از واضع دولت کردند.»

 این در حالی است که سال‌هاست متخصصان در خصوص فرونشست زمین در تهران به خاطر حفر چاه‌های عمیق هشدار می‌دهند. 

اما این هشدارها تا بحران قطعی آب جدی گرفته نشد. حالا که کارد به استخوان رسیده به تازگی اعضای شورای شهر تهران به یاد آورده اند که اگر موضوع فرونشست زمین در تهران را پیگیری نکنند نسبت به مردم خائنند.

 ترمیم زیرساخت‌های آبی تهران زمان‌بر و پرهزینه است و در روزهای بحران پرداختن به این مسائل کمی دیر است. پزشکیان گفته است که «امکان ادامه بقای تهران به‌عنوان پایتخت وجود ندارد. ما آب‌های زیرزمینی چندصد میلیون ساله را بالا می‌کشیم و زمین فرو می‌نشیند.»

چرا آب تهران به این نقطه رسید؟

وقتی که آب به مرحله بحرانی رسید، برخی نمایندگان به آبفای تهران رفتند و مدیران شرکت آب و فاضلاب را مخاطب قرار دادند که: «شما وظیفه دارید که آب مورد نیاز شهروندان را تامین کنید. چرا باید این حوزه به این صورت مدیریت شود؟»

پیمان فلسفی، نماینده مجلس هم گفت که:«میزان استحصال آب و بارندگی کم بوده و میزان مصرف بالا است بنابراین باید مصرف کنترل شود.»

سازمان آب هم توضیحاتی داد از قبیل اینکه تا پایان برنامه هفتم، ساخت ۵۵ تصفیه‌خانه در تهران در دستور کار است؛ ۳۴ مورد فعال، ۷ مورد در حال ساخت و ۴ پروژه از امسال آغاز می‌شود.

در این دیدار اما به شکست برخی پروژه‌های سدسازی همچون سد لار یا نشت آب به دلیل فرسودگی خطوط توزیع، عدم خاکریزی صحیح در مسیر لوله ها اشاره‌ای نشد.

آب کیسه‌ای و تخلیه استخرها؛ کنترل اوضاع در دست است؟

فشار کم آب، قطعی‌های بی‌برنامه، تعطیل شدن مجموعه‌های آبی، تخلیه استخرها و تصمیم جدید آبفا برای توزیع آب کیسه‌ای از چشم مردم پنهان نمانده است. اما واکنش مردم در پاسخ به این تصمیم‌گیری‌ها در این لحظات بحرانی  چیست؟

کاربران نوشته‌اند:

-وقتی در سال ۱۳۹۶، آب چشمه مقدس طاق بستان، پیش چشم آناهیتا خشک می‌شد، نه مسئولین و نه مردم به این فکر نمی‌کردند که روزی بحران آب به خانه‌هایشان کشیده شود و پایتخت ایران را تهدید کند. حالا مدیریت این بحران با تصمیم‌گیری‌های فورس ماژور و لحظه‌ای اضطراب اجتماعی را هر لحظه بیشتر می‌کند.

-تصمیم آبفا برای توزیع آب کیسه‌ای من را به یاد شیرهای کیسه‌ای بی‌مزه فروشگاه‌ها می‌اندازند که با بستن آب به شیر آن را با قیمت نازلی به فروش می‌رساندند. حالا اما همان آب هم نیست که بشود به شیر بست!

-دلخوشی ما در تابستان گذران وقت در استخرها بود، اما حالا مجبوریم میان بقا و تفریح یکی را انتخاب کنیم. خانم مهاجرانی سفر در شرایط بحرانی تهران تقریبا بی‌معنیست چون هیچکس علاقه ندارد خانه‌اش را در آتش رها کند.

-المیرا شریفی مقدم می‌گوید مسئولین به این دلیل که مردم گالن گالن آب قایم نکنند، قطعی آب را اعلام نمی‌کنند؛ اما مردم درگیر احساس گناهی هستند که با روایت‌ها روی دوششان قرار گرفته و به جای ذخیره گالنی آب، به دنبال تانکر و مخزن ذخیره هستند. مگر مدیرعامل آب و فاضلاب تهران نگفته بود مردم به فکر خرید تانکر و مخزن آب باشند. تهران فقط برای دو هفته آب دارد!؟