آیا دوگانه فقیر- غنی در حال شکل‌گیری است؟
تبعات زوال طبقه متوسط
شقاقی گفت: به نوعی طبقه متوسط باید در جامعه بروز و ظهور داشته باشد و به قدرت اصلی در کشور تبدیل شود، در چنین شرایطی آن جامعه دارای اقتصادی با ثبات و متعادلی است و از هرگونه گسترش فقر و نابرابری جلوگیری خواهد کرد، اما در کشور ما متاسفانه طی این سال‌ها از این موضوع خبری نبوده، به طوری که روز به روز بر گستری فقر افزوده شده و به تبع آن نابرابری‌ها و نارضایتی‌های شدید اجتماعی به وجود آمده است.
فرارو- کارشناسان اقتصادی معتقدند، متوسط رشد اقتصادی ایران در یک دهه گذشته نزدیک به صفر بوده، این رشد اقتصادی خنثی باعث فقیر‌تر شدن مردم شده، زیرا کیک اقتصاد ایران روز به روز کوچکتر می‌شود و طبعا این شرایط درآمد مردم را با کاهش شدیدی مواجه می‌سازد، این درحالی است که در زمان‌هایی که کیک اقتصادی ایران نیز بزرگتر شده، مانند سال ۹۴ که برجام به امضا رسید و کشور رشد اقتصادی مناسبی را تجربه کرد، اما مردم بهبود را در زندگی خود حس نکردند، زیرا که منافع این بزرگتر شدن کیک اقتصادی تنها به جیب بخش کوچکی از جامعه رفت.
به گزارش فرارو، زمانی که بازتوزیع ثروت و درآمد در جامعه عادلانه نباشد، ما شاهد هستیم اکثریت جامعه که ۷ یا ۸ دهک پایین درآمدی را تشکیل می‌دهند، روز به روز از نظر معیشتی و درآمدی با تنگا و فقر بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنند و در مقابل، بخش ۲ یا ۳ دهک بالای درآمدی، روز به روز ثروتمند‌تر می‌شوند و در این وسط طبقه متوسط نیز به تدریج از بین خواهد رفت که نتیحه آن در نهایت یک اقلیت ثروتمند و مسلط از نظر اقتصادی و یک اکثریت فقیر و تهدیدست از لحاظ قدرت اقتصادی است که ما با آن روبرو خواهیم بود.
چه بر سر طبقه متوسط آمده است؟وحید شقاقی شهری کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو با اشاره به حذف طبقه متوسط از لحاظ اقتصادی تحت تاثیر فشار تحریمی در چندین سال اخیر، اظهار داشت: به نوعی می‌توان گفت طبقه متوسط موتور محرک رشد اقتصادی در جوامع مختلف به شمار می‌آید و هر کشوری که در هرم جمعیتی‌اش طبقه متوسط بزرگتر باشد موفقیت آن کشور نیز بیشتر است، اما در کشور ما متاسفانه طی چند سال گذشته به دلیل افزایش فشار‌های اقتصادی ناشی از افزایش تحریم‌ها طبقه متوسط رو به زوال رفته است.
وی افزود: اگر طبقه متوسط با همین سرعت به سوی محو شدن حرکت کند، شاهد تغییر در وضعیتی جمعیتی کشور از نظر اجتماعی خواهیم بود و کشور روز به روز با جمعیت فقیرتری روبرو خواهد شد، این در حالی است که باید با اتخاذ راهکار‌ها و سیاست‌های مناسب از بروز این وضعیت جلوگیری کرد. در این راستا باید از یک سو با توسل به سیاست‌های فقرزدایی مانع از گسترش طبقه ضعیف و فرودست شد و در سوی مقابل با استفاده از سیاست‌های باز توزیع ثروت اجازه فربه‌تر شدن قشر مرفه را نداد و به نوعی عدالت اجتماعی را اجرا کرد.
شقاقی گفت: به نوعی طبقه متوسط باید در جامعه بروز و ظهور داشته باشد و به قدرت اصلی در کشور تبدیل شود، در چنین شرایطی آن جامعه دارای اقتصادی با ثبات و متعادلی است و از هرگونه گسترش فقر و نابرابری جلوگیری خواهد کرد، اما در کشور ما متاسفانه طی این سال‌ها از این موضوع خبری نبوده، به طوری که روز به روز بر گستری فقر افزوده شده و به تبع آن نابرابری‌ها و نارضایتی‌های شدید اجتماعی به وجود آمده است.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: از بین رفتن طبقه متوسط باعث شده که اقتصاد کشور تضعیف شود، که این موضوع در نهایت باعث کاهش قدرت خرید مردم و کوچک شدن سفره آن‌ها شده، از سوی حرف زدن از توسعه همه جانبه در این وضعیت معنی ندارد. برای تغییر این وضعیت باید اصلاحات عمیق ساختاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی صورت گیرد، تا بتوان انتظار داشت وضعیت تغییر پیدا کند.
شقاقی با اشاره به اینکه از طریق اصلاحات ساختاری در نظام‌های مالیاتی، بانکی و یارانه‌ای، باید بازتوزیع ثروت انجام شود، ادامه داد: متاسفانه این سه نظام در کشور کارکرد درست خود را ندارند و برای بازتوزیع ثروت این سه رکن اقتصادی باید مورد اصلاحات ساختاری قرار گیرند تا از نحیف‌تر شدن طبقه متوسط جلوگیری شود، در غیر این صورت روز به روز طبقه متوسط لاغرتر خواهد شد و افراد این طبقه جزء اقشار فرودست محسوب خواهند شد.
این اقتصاددان بیان کرد: توسعه کسب و کار‌های خرد ومتوسط، توسعه تعاونی‌ها، توجه به کارآفرینی، افزایش مشارکت آحاد مردم در فعالیت‌های اقتصادی باید پیگیری شود، همچنین یکی دیگر از اقداماتی که باید انجام شود، اصلاح سیاست‌های بانکی و مالی است، زیرا تسهیلات خرد باید در اختیار تمام مردم قرار بگیرد تا آن‌ها بتوانند، به کار مشغول شوند، تا از گسترش و فراگیری فقر شود، در غیر این جامعه به دو طیقه اقلیت ثروتمند و اکثریت فقیر تبدیل خواهد شد، بنابراین با توجه به سیاست‌هایی که اشاره شد، باید از محو شدن طبقه متوسط و تقسیم جامعه به فقیر و غنی جلوگیری کرد.
