قارچ ناخنها؛ از علائم و علل تا درمانهای پزشکی و خانگی

قارچ ناخن چیست و چه مشکلاتی ممکن است با قارچ ناخن اشتباه گرفته شوند؟ عفونت قارچی ناخن ممکن است به دلیل رعایت نکردن بهداشت پدید آید یا از شخص دیگری به فرد سرایت کند.

عفونت قارچی ناخن ممکن است به دلیل رعایت نکردن بهداشت پدید آید یا از شخص دیگری به فرد سرایت کند. در حقیقت، بیش از ۱۰ درصد افراد بزرگسال در کشورهای غربی به قارچ ناخن مبتلا هستند. این میزان در بزرگسالان بالای ۶۰ سال به ۲۰ درصد میرسد. قارچ ناخن در انگشتان پا بسیار رایجتر از انگشتان دست است.
چه شرایط دیگری ممکن است با قارچ ناخن اشتباه گرفته شود؟
۱. ناخنهای رگه رگه
احتمالا این موضوع عادی به نظر برسد و در میان بسیاری از افراد شایع باشد. رگه رگه شدن ناخنها در زمان بارداری شدیدتر میشود. این خطهای عمیق در مرکز ناخن بر اثر ناخن جویدن هم به وجود میآیند. در برخی موارد نیز شیمی درمانی میتواند موجب پیدایش این شیارها بر روی ناخنها شود.
۲. پیری ناخن
با افزایش سن، ناخنها شکننده و دارای شیار میشوند و حتی ممکن است که نوک ناخنها لایه لایه شود. برای پیشگیری از وقوع پیری ناخن، بهتر است که مراقبتهای لازم را از ناخنهای تان را در نظر بگیرید. همچنین علاوه بر رعایت نظافت از قرار دادن ناخنها به مدت طولانی در آب اجتناب کنید.
۳. زردی یا سفیدی ناخنه ا
این مسئله میتواند به علت اونیکولیسیز یعنی جدا شدن ناخن از بستر خود رخ دهد. ایجاد تغییر رنگ ناخن نیز به دلیل ورود هوا به زیر ناخنها میباشد. برای رفع زردی یا سفیدی ناخن باید ناخنها را مرتبا کوتاه کنید و به هیچ وجه زیر آنها را تمیز نکنید. اگر میخواهید رنگ بد آنها مشخص نباشد باید از لاک استفاده کنید، برای بهبودی ۲ تا ۳ ماه صبر نمایید. در صورتی که این زردی و سفیدی ادامه پیدا کند، احتمال ابتلا به قارچ ناخن افزایش پیدا میکند.
۴. قرمزی یا سیاهی ناخنها
قرمزی یا سیاه شدن ناخن دست و پا، بر اثر هِماتوم یا جمع شدن خون در زیر ناخنها ایجاد میشود که معمولا ناشی از آسیب دیدگی ناگهانی هستند. درست مثل زمانی که به طور ناگهانی با چکش روی انگشت خود بکوبید. با رشد ناخن ها، این قسمت آسیب دیده تغییر رنگ میدهد و سپس از بین میرود.
۵. ناخنهای سبز
سبزی ناخن میتواند به دلیل وجود باکتری سودوموناس باشد. این باکتری، در زیر ناخنی که تا حدودی از گوشت جدا شده است رشد میکند و موجب تولید بوی بدی میشود. جهت درمان این وضعیت باید هر ۴ هفته ناخنها را کوتاه کنید و زیر آنها را تمیز نکنید.
۶. ایجاد حفره در ناخنها
باکتری پسوریازیس میتواند علت ایجاد حفره در ناخنها باشد. سایر مشکلات پوستی نیز ممکن است پوست زیرین ناخن قسمتی که ناخن از آنجا شروع به رویش میکند را تحت تأثیر قرار دهند. پسوریازیس میتواند موجب تغییر رنگ ناخنها از رنگ طبیعی شان به قهوهای مایل به زرد شود.

این مسئله پارونیشیا یا عقربک نامیده میشود. نوعی عفونت ناخن در پوشش شاخی ناخن (کوتیکول) است. در صورتی که عفونت حاد باشد شروع و پیشروی سریعی خواهد داشت، معمولا توسط باکتری و میکروبها ایجاد میشود. به احتمال قوی با قرار دادن انگشت در آب گرم تسکین مییابد، اما برای بر طرف کردن چرک ناخن باید به پزشک مراجعه کنید. پارونیشیای مزمن هنگامی اتفاق میافتد که کوتیکول ناخن طی مدت طولانی متورم یا دارای سوزش باشد.
۸. ترومای مزمن ناخن
ناخنها در اثر ضربات مداوم که ناشی از ورزش یا ابزارهای کاری هستند ایجاد میشوند و شرایطی شبیه به قارچ ناخن را ایجاد میکنند. تعدادی از کفشهای تنگ نیز میتوانند سبب آزردگی ناخنها شوند. در صورتی که این ضربات و فشارها ادامه داشته باشند و به صورت مزمن به ناخنها آسیب وارد کنند، احتمال تغییر دائمی شکل ناخن وجود خواهد داشت.
عوامل ایجاد کننده قارچ ناخن چه هستند؟
در افراد سالم و نرمال، عفونت قارچی ناخن اکثرا ناشی از تعریق و رطوبت میباشد. یکی از مکانهای اصلی انتقال و ایجاد قارچ، دوشهای همگانی در استخرها یا باشگاههای ورزشی هستند. مراجعه به سالنهای زیبایی برای رسیدگی به ناخنها نیز عامل دیگری برای ابتلا به قارچ ناخن به شمار میرود.
بیشتر بخوانید:

در اکثر مواقع، قارچ ناخن پیش از آنکه درد و ناراحتی به همراه داشته باشد، بیشتر از نظر ظاهری ناراحت کننده است. اگرچه در تعدادی از افراد درد و ناراحتی نیز وجود دارد. این درد و ناراحتی با پوشیدن کفش، انجام فعالیت و گرفتن ناخنها به شکل اشتباه ممکن است تشدید شود.
تعدادی از گونههای قارچ ها، ناخن را تحت تاثیر قرار میدهند. یکی از رایجترین قارچها تریکوفیتون روبروم نام دارد. این گونه از قارچ، گرایش زیادی به عفونی کردن پوست دارد و با عنوان " درماتوفیت " شناخته میشود و به شیوههای متفاوتی انتشار پیدا میکنند:
• قارچ از نوک ناخن شروع میشود و تمام آن را فرا میگیرد. به این حالت "اونیکومیکوز انتهایی زیر ناخن" میگویند. این نوع از قارچ رایجترین گونه عفونت است. اونیکومیکوز در اکثر موارد در انگشتان پا دیده میشود و انگشت بزرگ پا معمولا اولین انگشتی است که قارچ در آن دیده میشود.

• عفونت قارچی اونیکومیکوز، عامل این عفونت قارچی کاندیداست و سایر قارچهایی که در بالا ذکر شدند (تریکوفیتون) در ایجاد آن نقشی ندارند. این قارچ اکثرا در ناخن انگشتان دست مشاهده میشود.
• اونیکومیکوز سطحی سفید، در این حالت، پزشک میتواند ماده پودری سفید رنگی را از روی سطح ناخن بر دارد. این شرایط بیشتر در نواحی گرمسیری اتفاق میافتد. نام قارچ این مورد تریکوفیتون منتاگروفیتس است.
کوتاه کردن و مراقبت از ناخنها میتواند به کاهش میزان گسترش قارچ ناخن کمک کند و به همین دلیل توصیه میشوند. علاوه بر این مراقبت ها، درد ناشی از فشار بر ناخنهای ضخیم شده نیز به شدت کاسته میشود.
پمادها و داروهای موضعی معمولا تاثیر اندکی در مقایسه با داروهای خوراکی دارند. دلیل اصلی این است که ناخن محکمتر از آن است که بتواند داروهای موضعی را جذب کند. علاوه بر این پیگیری این شیوه درمانی تا حدودی دشوار است. زیرا معمولا برای دریافت نتایج مثبت باید چنین درمان را به مدت بیش از ۱ سال و به شکل مداوم انجام دهید. یکی از مزیتهای استفاده از درمانهای موضعی، عدم وجود عوارض جانبی و تداخل با داروهای خوراکی دیگر است.

داروهای موضعی جهت درمان قارچ ناخن عبارتند از:
• محلول موضعی سیکلوپیروکس ciclopirox (پنلاک) ۸ درصد، نوعی محلول پزشکی که برای درمان قارچ ناخن مود استفاده قرار میگیرد. این محلول برای اشخاص با سیستم ایمنی طبیعی و نوعی از قارچ مناسب است که با ماهک ناخن ارتباطی ندارد. برای کسب نتیجه مطلوب از این دارو باید روزی ۱ مرتبه و به مدت ۱ سال از این محلول استفاده شود. جهت پاک کردن محلول باید از الکل استفاده شود.
نتایج مطالعات نشان میدهد که استفاده از محلول ضد قارچ حاوی ۵ درصد آمورولفین است که از بازگشت عفونت پس از درمان پیشگیری میکند و احتمال دریافت نتیجه مطلوب از این محلول در کنترل عود عفونت به طور تقریبی حدود ۷۰ درصد است.
• افینوکونازول Efinaconazole (جوبلیا)، دارویی است که در سال ۲۰۱۴ به تایید رسید. دارویی که به صورت موضعی بر روی پوست و درمان قارچ ناخن استفاده میشود. این دارو برای درمان ۲ گونه از شایعترین قارچهای ناخن پا یعنی تریکوفیتون روبروم (Trichophyton rubrum) و تریکوفیتون منتاگروفیتس (Trichophyton mentagrophytes) استفاده میشود. داروی موضعی که باید روزی ۱ بار و به مدت ۴۸ هفته استفاده شود. رایجترین عارضه جانبی این دارو، ظاهر ناراحت کننده ناخن ها، درماتیت و درد موضعی است.
• تاوابورول Tavaborole (کریدین)، داروی جدید دیگری برای درمان قارچ ناخن پا میباشد. این دارو نیز درست شبیه به افینوکونازول عمل میکند و باید به طور روزانه در طول ۴۸ هفته استفاده شود. عوارض جانبی آن نیز مشابه جوبلیا است.
عفونت قارچی ناخن ممکن است به دلیل رعایت نکردن بهداشت پدید آید یا از شخص دیگری به فرد سرایت کند. در حقیقت، بیش از ۱۰ درصد افراد بزرگسال در کشورهای غربی به قارچ ناخن مبتلا هستند. این میزان در بزرگسالان بالای ۶۰ سال به ۲۰ درصد میرسد. قارچ ناخن در انگشتان پا بسیار رایجتر از انگشتان دست است.
چه شرایط دیگری ممکن است با قارچ ناخن اشتباه گرفته شود؟
۱. ناخنهای رگه رگه
احتمالا این موضوع عادی به نظر برسد و در میان بسیاری از افراد شایع باشد. رگه رگه شدن ناخنها در زمان بارداری شدیدتر میشود. این خطهای عمیق در مرکز ناخن بر اثر ناخن جویدن هم به وجود میآیند. در برخی موارد نیز شیمی درمانی میتواند موجب پیدایش این شیارها بر روی ناخنها شود.
۲. پیری ناخن
با افزایش سن، ناخنها شکننده و دارای شیار میشوند و حتی ممکن است که نوک ناخنها لایه لایه شود. برای پیشگیری از وقوع پیری ناخن، بهتر است که مراقبتهای لازم را از ناخنهای تان را در نظر بگیرید. همچنین علاوه بر رعایت نظافت از قرار دادن ناخنها به مدت طولانی در آب اجتناب کنید.
۳. زردی یا سفیدی ناخنه ا
این مسئله میتواند به علت اونیکولیسیز یعنی جدا شدن ناخن از بستر خود رخ دهد. ایجاد تغییر رنگ ناخن نیز به دلیل ورود هوا به زیر ناخنها میباشد. برای رفع زردی یا سفیدی ناخن باید ناخنها را مرتبا کوتاه کنید و به هیچ وجه زیر آنها را تمیز نکنید. اگر میخواهید رنگ بد آنها مشخص نباشد باید از لاک استفاده کنید، برای بهبودی ۲ تا ۳ ماه صبر نمایید. در صورتی که این زردی و سفیدی ادامه پیدا کند، احتمال ابتلا به قارچ ناخن افزایش پیدا میکند.
۴. قرمزی یا سیاهی ناخنها
قرمزی یا سیاه شدن ناخن دست و پا، بر اثر هِماتوم یا جمع شدن خون در زیر ناخنها ایجاد میشود که معمولا ناشی از آسیب دیدگی ناگهانی هستند. درست مثل زمانی که به طور ناگهانی با چکش روی انگشت خود بکوبید. با رشد ناخن ها، این قسمت آسیب دیده تغییر رنگ میدهد و سپس از بین میرود.
۵. ناخنهای سبز
سبزی ناخن میتواند به دلیل وجود باکتری سودوموناس باشد. این باکتری، در زیر ناخنی که تا حدودی از گوشت جدا شده است رشد میکند و موجب تولید بوی بدی میشود. جهت درمان این وضعیت باید هر ۴ هفته ناخنها را کوتاه کنید و زیر آنها را تمیز نکنید.
۶. ایجاد حفره در ناخنها
باکتری پسوریازیس میتواند علت ایجاد حفره در ناخنها باشد. سایر مشکلات پوستی نیز ممکن است پوست زیرین ناخن قسمتی که ناخن از آنجا شروع به رویش میکند را تحت تأثیر قرار دهند. پسوریازیس میتواند موجب تغییر رنگ ناخنها از رنگ طبیعی شان به قهوهای مایل به زرد شود.

این مسئله پارونیشیا یا عقربک نامیده میشود. نوعی عفونت ناخن در پوشش شاخی ناخن (کوتیکول) است. در صورتی که عفونت حاد باشد شروع و پیشروی سریعی خواهد داشت، معمولا توسط باکتری و میکروبها ایجاد میشود. به احتمال قوی با قرار دادن انگشت در آب گرم تسکین مییابد، اما برای بر طرف کردن چرک ناخن باید به پزشک مراجعه کنید. پارونیشیای مزمن هنگامی اتفاق میافتد که کوتیکول ناخن طی مدت طولانی متورم یا دارای سوزش باشد.
۸. ترومای مزمن ناخن
ناخنها در اثر ضربات مداوم که ناشی از ورزش یا ابزارهای کاری هستند ایجاد میشوند و شرایطی شبیه به قارچ ناخن را ایجاد میکنند. تعدادی از کفشهای تنگ نیز میتوانند سبب آزردگی ناخنها شوند. در صورتی که این ضربات و فشارها ادامه داشته باشند و به صورت مزمن به ناخنها آسیب وارد کنند، احتمال تغییر دائمی شکل ناخن وجود خواهد داشت.
عوامل ایجاد کننده قارچ ناخن چه هستند؟
در افراد سالم و نرمال، عفونت قارچی ناخن اکثرا ناشی از تعریق و رطوبت میباشد. یکی از مکانهای اصلی انتقال و ایجاد قارچ، دوشهای همگانی در استخرها یا باشگاههای ورزشی هستند. مراجعه به سالنهای زیبایی برای رسیدگی به ناخنها نیز عامل دیگری برای ابتلا به قارچ ناخن به شمار میرود.
بیشتر بخوانید:

در اکثر مواقع، قارچ ناخن پیش از آنکه درد و ناراحتی به همراه داشته باشد، بیشتر از نظر ظاهری ناراحت کننده است. اگرچه در تعدادی از افراد درد و ناراحتی نیز وجود دارد. این درد و ناراحتی با پوشیدن کفش، انجام فعالیت و گرفتن ناخنها به شکل اشتباه ممکن است تشدید شود.
تعدادی از گونههای قارچ ها، ناخن را تحت تاثیر قرار میدهند. یکی از رایجترین قارچها تریکوفیتون روبروم نام دارد. این گونه از قارچ، گرایش زیادی به عفونی کردن پوست دارد و با عنوان " درماتوفیت " شناخته میشود و به شیوههای متفاوتی انتشار پیدا میکنند:
• قارچ از نوک ناخن شروع میشود و تمام آن را فرا میگیرد. به این حالت "اونیکومیکوز انتهایی زیر ناخن" میگویند. این نوع از قارچ رایجترین گونه عفونت است. اونیکومیکوز در اکثر موارد در انگشتان پا دیده میشود و انگشت بزرگ پا معمولا اولین انگشتی است که قارچ در آن دیده میشود.

• عفونت قارچی اونیکومیکوز، عامل این عفونت قارچی کاندیداست و سایر قارچهایی که در بالا ذکر شدند (تریکوفیتون) در ایجاد آن نقشی ندارند. این قارچ اکثرا در ناخن انگشتان دست مشاهده میشود.
• اونیکومیکوز سطحی سفید، در این حالت، پزشک میتواند ماده پودری سفید رنگی را از روی سطح ناخن بر دارد. این شرایط بیشتر در نواحی گرمسیری اتفاق میافتد. نام قارچ این مورد تریکوفیتون منتاگروفیتس است.
کوتاه کردن و مراقبت از ناخنها میتواند به کاهش میزان گسترش قارچ ناخن کمک کند و به همین دلیل توصیه میشوند. علاوه بر این مراقبت ها، درد ناشی از فشار بر ناخنهای ضخیم شده نیز به شدت کاسته میشود.
پمادها و داروهای موضعی معمولا تاثیر اندکی در مقایسه با داروهای خوراکی دارند. دلیل اصلی این است که ناخن محکمتر از آن است که بتواند داروهای موضعی را جذب کند. علاوه بر این پیگیری این شیوه درمانی تا حدودی دشوار است. زیرا معمولا برای دریافت نتایج مثبت باید چنین درمان را به مدت بیش از ۱ سال و به شکل مداوم انجام دهید. یکی از مزیتهای استفاده از درمانهای موضعی، عدم وجود عوارض جانبی و تداخل با داروهای خوراکی دیگر است.

داروهای موضعی جهت درمان قارچ ناخن عبارتند از:
• محلول موضعی سیکلوپیروکس ciclopirox (پنلاک) ۸ درصد، نوعی محلول پزشکی که برای درمان قارچ ناخن مود استفاده قرار میگیرد. این محلول برای اشخاص با سیستم ایمنی طبیعی و نوعی از قارچ مناسب است که با ماهک ناخن ارتباطی ندارد. برای کسب نتیجه مطلوب از این دارو باید روزی ۱ مرتبه و به مدت ۱ سال از این محلول استفاده شود. جهت پاک کردن محلول باید از الکل استفاده شود.
نتایج مطالعات نشان میدهد که استفاده از محلول ضد قارچ حاوی ۵ درصد آمورولفین است که از بازگشت عفونت پس از درمان پیشگیری میکند و احتمال دریافت نتیجه مطلوب از این محلول در کنترل عود عفونت به طور تقریبی حدود ۷۰ درصد است.
• افینوکونازول Efinaconazole (جوبلیا)، دارویی است که در سال ۲۰۱۴ به تایید رسید. دارویی که به صورت موضعی بر روی پوست و درمان قارچ ناخن استفاده میشود. این دارو برای درمان ۲ گونه از شایعترین قارچهای ناخن پا یعنی تریکوفیتون روبروم (Trichophyton rubrum) و تریکوفیتون منتاگروفیتس (Trichophyton mentagrophytes) استفاده میشود. داروی موضعی که باید روزی ۱ بار و به مدت ۴۸ هفته استفاده شود. رایجترین عارضه جانبی این دارو، ظاهر ناراحت کننده ناخن ها، درماتیت و درد موضعی است.
• تاوابورول Tavaborole (کریدین)، داروی جدید دیگری برای درمان قارچ ناخن پا میباشد. این دارو نیز درست شبیه به افینوکونازول عمل میکند و باید به طور روزانه در طول ۴۸ هفته استفاده شود. عوارض جانبی آن نیز مشابه جوبلیا است.