فرارو گزارش می‌دهد
عبدالناصر همتی، رئیس جدید بانک مرکزی کیست؟
عبدالناصر همتی، رئیس جدید بانک مرکزی جز معدود مدیرانی است که در دولت‌های مختلف با دیدگاه‌های متفاوت حضور داشته است و این نشان می‌دهد که تمایلی برای حضور در کشمکش‌های سیاسی ندارد و ترجیح می‌دهد تمرکز خود را معطوف بر مسائل اقتصادی کند
از دیگر سوابق وی می‌توان به ۱۲ سال ریاست او در بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران نام برد. همتی همچنین سابقه قابل قبولی در حوزه بانکی دارد. او پس از ۷ سال مدیرعاملی بانک سینا که موفق شده بود موسسه مالی و اعتباری بنیاد را به یکی از بانک‌های مهم بخش خصوصی متحول کند و در این دوره تلاش موثر برای لغو تحریم بانک سینا انجام داده بود که منجر به خارج شدن بانک سینا با رای دادگاه عالی اروپا از فهرست تحریم اتحاد اروپایی شد، بعد از روی کار آمدن دولت یازدهم به پیشنهاد علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی وقت و تأیید مجمع عمومی بانک ملی به عنوان مدیرعامل بانک ملی ایران انتخاب شد و جایگزین فرشاد حیدری در بانک ملی ایران شد.
اما مدتی بعد برای دومین بار به ریاست بیمه مرکزی منصوب شد. از افتخارات همتی می‌توان به ایجاد ثبات و نظم در بیمه طی دهه ۶۰ و ۷۰ اشاره کرد که با حضورش موفق شد شرایط نا بسامان آن دوره را مدیریت کند و بهبود ببخشد. همچنین همتی دارای تالیفات و پژوهش‌های زیادی در رشته اقتصاد است که مهمترین آن‌ها کتاب اقتصاد کلان ، مقدمه‌ای بر سیاست‌های پولی و مالی است. این کتاب یکی از پرتیراژترین کتاب‌های دانشگاهی اقتصاد با چهار بار تجدید چاپ است. کتاب‌های توسعه اقتصادی، مشکلات اقتصادی جهان سوم و اقتصاد نفت نیز از تالیفات وی است. او همچنین چندین کتاب ترجمه و ده‌ها مقاله علمی که در نشریات و کنفرانس‌های بین المللی در کارنامه خود دارد.همانطور که در بالا اشاره شد او جز معدود مدیرانی است که در دولت‌های مختلف با دیدگاه‌های متفاوت حضور داشته است و این نشان می‌دهد که تمایلی برای حضور در کشمکش‌های سیاسی ندارد و ترجیح می‌دهد تمرکز خود را معطوف بر مسائل اقتصادی کند. نکته جالب توجه در کارنامه وی این است که وی فردی است که در آغاز دوران ریاست جمهوری سید محمد خاتمی پیشنهاد اولیه تاسیس صندوق ذخیره ارزی را که بعدا به نام حساب ذخیره ارزی نام گرفت به رئیس دولت وقت ارائه کرده بود.
اما کارنامه همتی مانند هر مدیر دیگر در کشور، خالی از حاشینه نیست. یکی از حواشی که در خصوص وی مطرح می‌شود اختلاس در بانک ملی در دوران ریاست وی در این بانک است. به عقیده برخی موضوع اختلاس ۱۲۰۰ میلیاردی در بانک ملی بخشی به شرکت‌های زیرمجموعه بانک و بحث کاهش ارزش سهام و واگذاری آن مربوط می‌شود که پس از تغییر مدیر عامل سابق و ملغی شدن بسیاری از قراردادها، مبلغ ۳۰۰ میلیارد آن به بیت المال بازگشته است و بخش دیگر نیز مربوط به عملکرد ریالی و ارزی برخی شعب، نظیر شعبه دوبی این بانک و تخلفاتی از این قبیل بود.
حتی معتقدند که همتی بعد از رفتن از بانک ملی تلاش کرده تا با نفوذ خود زمینه ساز برخی انتصاب‌ها در این بانک شود و ماجرای عضویت ناصر شاهباز در هیات مدیره بانک ملی که یکی از نزدیکان وی به شمار می‌آمد از جمله این موارد بود. البته این ادعا هیچ وقت ثابت نشد، اما کسانی که این موضوع را مطرح می‌کردند، معتقد بودند که این انتصاب علی رغم مخالفت نهاد‌های مرتبط و به صورت شبانه انجام شد و انتصاب « ناصر شاهباز » که پیش از این در صنعت خودرو فعالیت داشته را ناشی از اعمال نفوذ «عبدالناصر همتی» جهت احیای موقعیت قبلی خود در بانک ملی و شرکت‌های زیر مجموعه آن دانستند.
با همه این تفاسیر حالا سوال مهم این است که آیا همتی می‌تواند مشکلاتی که از ریاست سیف به ارث رسیده را رفع کند؟ در همین خصوص حمیدرضا اشرف زاده کارشناس مسائل پولی و بانکی در گفت‌وگو با فرارو عنوان کرد: «یکی از انتقادهایی که بانک مرکزی وارد می‌شود این است که بانک مرکزی متاسفانه طی سال‌های اخیر، تحلیل درستی از اقتصاد کلان کشور نداشته است و هنوز هم ندارد. با رفتن آقای سیف و آمدن آقای همتی هم حل نمی‌شود. زیرا ایشان هم تحلیلی ندارند. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم که این تغییر و جابه جایی هیچ تاثیری بر بازر ارز نخواهد داشت نمی‌تواند قیمت ارز را کاهش دهد.»
وی ادامه داد: «اما نکته مهم این است که اصلا شخصیت‌هایی مانند آقای سیف و همتی واجد شرایط ریاست بانک مرکزی نیستند. زیرا درست است که تحصیلات اقتصادی داشتند اما اقتصاددان نیستند. یعنی نه تحلیل درست و کافی دارند و نه تئوری اقتصاد کلان را به خوبی می‌شناسند. ما نیازمند فردی در جایگاه ریاست بانک مرکزی هستیم که اقتصاددان محض باشد و مثلا 30سال در این حوزه فعالتی عملی و علمی داشته باشد. یعنی کسی که بتواند مدیریت کند و در لحظه تصمیم بگیرد.»
او اظهار کرد: «یکی از آسیب‌های بسیار مهلکی که ریاست افرادی از این دست مانند آقای سیف بر اقتصاد کشور وارد کردند این بود که نرخ بهره بانکی را کاهش دادند. من حتی چند سال پیش در یکی از سمینارها به آقایان گفتم که این برنامه خروج غیرتورمی از رکود مملو از اشتباه است و نباید نرخ بهره را کاهش دهیم و حتی باید آن را افزایش می‌دادیم. اما هیچکس توجه نکرد. به همین دلیل است که می‌گویم این افراد تحلیل درستی از اقتصاد کلان و وضعیت فعلی کشور ندارند و حالا هم که آقای همتی جایگزین آقای سیف شده، من به شخصه اصلا امیدوار نیستم که مشکلات موجود رفع شود. در حالی که راه حل نجات کشور از بانک مرکزی عبور می‌کنند.»
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که بزرگترین چالش همتی در بانک مرکزی چیست، عنوان کرد: « مهمترین مسئله ای که آقای همتی با ان مواجه هستند، این است که نرخ سود بهره را تا حدی بالا ببرند که کشور از رکود خارج شود. در کنار این یکی دیگر از چالش‌های ایشان تقویت ارزش پول ملی در برابر ارز است. چالش بعدی ایشان این است که مانع از وام دادن به افراد قدرتمند شوند. این نشان می‌دهد که برخی افراد آنقدر قدرت گرفته اند که بانک مرکزی را زیر سلطه خودشان برده اند. لذا آقای همتی باید این مسئله را در کوتاه ترین زمان ممکن حل و فصل کنند.»
اشرف زاده درباره اینکه چگونه می‌توان ارزش ریال را افزایش داد گفت: «اصلا ریشه تمام مشکلات ما از سال 90 همین مسئله بوده است و مدیران وقت در آن دوره آسیبی به کشور وارد کرده اند که تا امروز موفق نشدیم آن را مهار کنیم. در آن دوره طی یک شب سرمایه مردم در پی چهاربرابر شدن نرخ ارز، یک چهارم شد. حالا به عقیده من تنها راهی که پیش روی آقای همتی قرار دارد این است که نرخ بهره بانکی را بالا ببرد تا از این طریق بتوانند بخشی از این کاهش ارزش ریال را جبران کنند.»
