بحران چندمجهولی غيرمجازهای مالی
پس از اعلام كميسيون اقتصادي مجلس براي آغاز تحقيق و تفحص از بانك مركزي در صورت عدم حل مشكل سپردهگذاران كاسپين، اين‌بار قوه قضاييه با صدور بخشنامه‌اي به ماجراي موسسات غيرمجاز ورود كرد. تاسيس كاسپين وارد هفدهمين ماه شد و هشت ماه اخير براي اين موسسه روزهاي پرتنشي بود اما حالا با ورود قوه قضاييه و مجلس براي انجام تحقيق و تفحص همچنين طرح سوال از رييس‌جمهور، اين روزها براي كاسپين پرالتهاب‌تر هم شده است.
به گزارش اعتماد، قوه قضاييه با صدور بخشنامه‌اي در خصوص رسيدگي به شكايات عليه شركت‌هاي تعاوني اعتبار و موسسات مالي و اعتباري اعلام كرد: دادستان‌هاي شورا مكلفند در رسيدگي به پرونده‌ها با دادستان كل هماهنگ باشند.
آيت‌الله صادق آملي لاريجاني با ارسال بخشنامه‌اي به مراجع قضايي سراسر كشور اعلام كرد: «نظر به ضرورت هماهنگي‌هاي لازم در چگونگي رسيدگي به شكايات عليه شركت‌هاي تعاوني اعتبار و موسسات مالي و اعتباري، بدينوسيله مقرر مي‌گردد دادستان‌هاي سراسر كشور مكلفند در رسيدگي به پرونده‌هاي اين موسسات هماهنگي لازم را با دادستان كل معمول دارند. دادستان محترم كل كشور با هماهنگي روساي محترم كل دادگستري استان‌ها، مسووليت اجراي اين بخشنامه را عهده‌دار بوده و مي‌بايستي گزارش موردي از اقدامات به عمل آمده را به حوزه رياست قوه قضاييه ارسال كنند.»
٨ ماهه شدن مسدوديت حساب‌هاي سپردهگذاران موسسه داراي مجوز كاسپين درحالي كماكان ادامه دارد كه سپردهگذاران اين موسسه طي اين مدت بارها مقابل شعب و مراكز نظارتي مربوطه در سراسر كشور تجمع كرده‌اند. ولي با وجود نامه‌نگاري‌هاي مجلسي‌ها و ورود مجلس خبرگان و قوه قضاييه هنوز گره از مشكلات اين گروه از مردم باز نشده است. باوجود ورود دستگاه نظارتي و مجلس به پرونده كاسپين از نگراني‌هاي سپردهگذاران كاسپين كم نشده و اين افراد كماكان در روزهاي گذشته در شهرهاي مختلف كشور تجمع كرده‌اند. تصاوير ارسالي از كاسپيني‌ها نشان مي‌دهد كه سپردهگذاران اين موسسه در اردبيل و نيشابور شب قدر خود را مقابل شعبه اين موسسه سپري كرده‌اند.
تعداد سپردهگذاران كاسپين ميليوني است. اما تمام مطالبات اين سپردهگذاران يكجا پرداخت نمي‌شود. سپرده حدود ٤٠٠ هزار نفر از سپردهگذاران زير ١٠ ميليون تومان است. اين افراد در مرحله اول بايد تعيين‌تكليف شوند. اگر فرض را بر اين بگذاريم كه به‌طور‌ميانگين هر شخص ٥ ميليون تومان سپرده داشته باشد، مجموع منابع مورد نياز براي مرحله اول حدود ٢٠٠٠ ميليارد تومان خواهد بود، ١٠درصد ديگر سپردهگذاران نيز بيش از ١٠ ميليون تومان سپرده داشته‌اند. به‌نظر نمي‌رسد مجموع سپرده‌هاي ١٠درصد ديگر، بيش از ٢٥٠٠ ميليارد تومان (يعني ٥٠٠ ميليارد تومان بيشتر از سپرده ٩٠ درصد سپردهگذاران) باشد. با اين اوصاف مجموع اصل سپرده‌ها در بالاترين برآورد نزديك به ٤٥٠٠ ميليارد تومان بايد باشد.
از سوي ديگر با وجود اينكه زمان تعيين تكليف سپردهگذاران تعاوني منحله فرشتگان در مرحله دوم و تا سقف ۲۰ ميليون تومان ۲۳ خرداد ماه اعلام شده بود، اما با اتمام اين زمان همچنان سپردهگذاران مي‌توانند براي مشخص كردن وضعيت حساب‌هاي خود به شعب اصلي موسسه كاسپين مراجعه كنند. از ماه جاري و طي فرآيندي مرحله‌اي و همزمان با ارزيابي و كارشناسي املاك و دارايي‌هاي تعاوني اعتبار فرشتگان رسيدگي به حساب‌هاي سپردهگذاران آن آغاز شد. فرشتگان از جمله هشت تعاوني زيرمجموعه اعتباري كاسپين و البته بزرگ‌ترين آنها با نزديك به ۵۰۰ هزار سپرده‌‌گذار است.
از اين تعداد تا ۴۰۰ هزار نفر كمتر از ۲۰ ميليون تومان و مابقي داراي ارقام كلان‌تري هستند. درعين حال كه در فرشتگان حدود ۷۳۰ هزار فقره حساب وجود دارد كه تا ۶۵۰ هزار مورد متعلق به حساب‌هاي زير ۲۰ ميليون و مانده به ارقام بالاتري اختصاص دارد. بر اين اساس اولويت تعيين تكليف حساب‌ها به ارقام تا سقف ۲۰ ميليون تومان اختصاص پيدا كرده و در دو مرحله در حال انجام است.
اول از ۲۸ ارديبهشت ماه تا هشتم خرداد ماه ارقام كمتر از ۱۰ ميليون مهلت مراجعه به شعب كاسپين را داشتند و در پايان اين ۱۰ روز در مجموع حدود ۱۳ ميليارد تومان پرداختي انجام شد. همچنين در مرحله دوم كه از نهم خرداد ماه تا ۲۳ اين ماه اعلام شده بود، مجموع سپردهگذاران زير ۲۰ ميليون تومان مي‌توانستند با مراجعه به شعب كاسپين حساب‌هاي خود را تعيين تكليف كنند كه آخرين آمار اعلامي-كمره‌اي- مديركل نظارت بر بانك‌ها و موسسات اعتباري بانك مركزي- از اين حكايت داشت كه در روزهاي پاياني مهلت داده شده، حدود ۲۷ ميليارد تومان پرداختي انجام شده است.
اما با اتمام اين مهلت در روز سه‌شنبه (۲۳ خرداد ماه)، روال پرداخت همچنان براي سپردهگذاران تا سقف ۲۰ ميليون ادامه خواهد داشت و مي‌توانند با مراجعه به ۲۰ شعبه مجاز كاسپين دراين‌‌باره اقدام كنند. البته با توجه به اينكه تاكنون حجم بسيار اندكي در قياس با حدود ۴۰۰ هزار نفري كه سپرده تا سقف ۲۰ ميليون دارند براي دريافت منابع خود مراجعه كرده‌اند، در اين شرايط فعلا ورود براي تعيين تكليف حساب‌هاي كلان‌تر انجام نخواهد شد.
اين در حالي است كه به گفته مديركل نظارت بانك‌ها و موسسات اعتباري بانك مركزي، در صورت مراجعه و تعيين تكليف سپرده‌هاي زير ۲۰ ميليون تومان در مرحله بعدي سپرده‌هاي با مبالغ بيشتر مرحله به مرحله در اولويت تعيين تكليف قرار مي‌گيرد. روند كند تعيين وضعيت سپرده‌هاي فرشتگان در چند مورد عنوان مي‌شود؛ تعداد كم شعب كاسپين كه فقط ۲۰ شعبه در سراسر كشور است، از سويي ديگر تجمعاتي اعتراضي كه در مقابل شعب انجام مي‌شود خود عاملي براي عدم ورود سپردهگذاران خرد براي تعيين تكليف آنها شده است.
در اين بين البته عنوان مي‌شود كه سپردهگذاران كلان و با سرمايه‌هاي كلان در اعتراض به روند موجود براي ورود سپردهگذاران خرد نيز مانع‌تراشي كرده و مانع مراجعه آنها مي‌شوند.
