ایران در این نشست با شروط خود شرکت کند/ شاخص‌های منطقه‌ای طرح مرسی بر شاخص های فرامنطقه‌ای آن ارجحیت دارد

فرارو- یک استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل معتقد است: «فاصله ای که اکنون میان مواضع ایران در سوریه با مواضع مصر، ترکیه و عربستان وجود دارد یک فاصله غیرواقعی است. یعنی درست است که اختلاف نظر وجود دارد؛ ولی فاصله در حدی نیست که مثلا اخیرا آقای اردوغان مواضع تندی را اتخاذ می کند.»

وزارت خارجه مصر اعلام کرد که نشست چهارجانبه مشترک مصر، ترکیه، عربستان و ایران برای بررسی موضوع سوریه هفته جاری در قاهره برگزار خواهد شد.

قرار است این کشورها حل مسالمت آمیز بحران سوریه را محور رایزنی‌های خود قرار دهند.

دستور کار این نشست احتمالا بر اساس طرح مشترک مصر و ایران برای پایان درگیری‌ها در سوریه خواهد بود که رایزنی‌های اولیه آن در نشست شانزدهم عدم تعهد در تهران انجام گرفت.

این نشست از چه اهمیتی برخوردار است؟ ایران باید چه رویکردی را در این نشست دنبال کند؟

حشمت الله فلاحت پیشه استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «من معتقدم جمهوری اسلامی ایران باید از این نشست استقبال کند. به این دلیل که این نشست بی ارتباط با ابتکار غیرمتعهدها نیست و لذا ایران به عنوان ریاست غیرمتعهدها می تواند در این نشست صاحب نقش باشد.»

وی ادامه داد: «سنگ بنای این ابتکار در نشست غیرمتعهدها گذاشته شده است. تا زمان نشست غیرمتعهدها طرح هایی که درباره سوریه مطرح شده بود بدون حضور ایران بود. یعنی همه ابتکاراتی که داده شده بود و مشخصا از سوی این سه کشور و به ویژه ابتکاری که حول محور اتحادیه عربی شکل گرفته بود بدون حضور ایران بود.»

وی افزود: «حضور مرسی در ایران و مسائلی که آنجا مطرح شد و تحمیل واقعیات سوریه به شرایط کلی منطقه باعث شد در طرحی که آقای مرسی داده جایگاهی برای ایران دیده شود. لذا من معتقدم ایران یک پشتوانه غیرمتعهدی در این نشست دارد.»

این کارشناس مسائل بین الملل اظهار کرد: «دلیل دوم بحث خود ایران است. از ابتدای دهه نود میلادی یعنی از یکی دو سال بعد از پایان جنگ تحمیلی خیلی تلاش شد که ایران در همه ابتکارات منطقه ای نادیده گرفته شود. تمامی این ابتکارات متاثر از راهبردهای فرامنطقه ای و آمریکا محور بود که در آن عدم حضور ایران و بایکوت این کشور وجود داشت.»

وی ادامه داد: «لذا این ابتکارات یا در تقابل با ایران صورت می گرفت مانند مهار دوگانه و یا ابتکارات منطقه ای بدون حضور ایران را در نظر گرفته بودند. اما اکنون در ابتکار آقای مرسی ایران به عنوان یک واقعیتی که می تواند در مسئله سوریه تاثیرگذار باشد شناخته شده است. لذا باید از آن استقبال کرد.»

این استاد دانشگاه گفت: «سومین دلیل این است که این طرح یکی از معدود ابتکاراتی است که در طول سالیان اخیر برای حل یک موضوع منطقه ای شکل می گیرد و شاخص های منطقه ای آن بر شاخص های فرامنطقه ای اولویت و ارجحیت دارد. یعنی به عبارتی شاخص های اسلام محور این طرح نسبت به شاخص های آمریکا محور آن تقویت شده است.»

وی ادامه داد: «طرح هایی که تاکنون مطرح شده بود طرح هایی بودند که یا محوریت آنها کاملا آمریکا محور بوده و یا طرح هایی بودند که در طول طرح های آمریکایی و یا دنباله رو طرح های این کشور بودند. اما اکنون غلظت های منطقه ای طرح آقای مرسی قابل انکار نیست.»

وی تصریح کرد: «لذا از آنجا که سیاست جمهور ی اسلامی ایران سیاست منطقه گرا بوده باید در این نشست حضور پیدا کند.»

فلاحت پیشه گفت: «موضوع بعدی که وجود دارد این است که فاصله ای که اکنون میان مواضع ایران در سوریه با مواضع مصر، ترکیه و عربستان وجود دارد یک فاصله غیرواقعی است. یعنی درست است که اختلاف نظر وجود دارد ولی فاصله در حدی نیست که مثلا اخیرا آقای اردوغان مواضع تندی را اتخاذ می کند.»

وی خاطرنشان کرد: «لذا از این فرصت می توان فراتر از موضوع سوریه و برای تنش زدایی میان این چهار کشور در مسائل دیگر نیز استفاده کرد.»

وی ادامه داد: «موضوع بعدی این است که این چهار کشور می توانند همه طرح هایی که تاکنون درباره موضوع سوریه مطرح شده است را در قالب یک طرح گرد آورند.»

وی افزود: «ایران می تواند در این نشست با شروط خود شرکت کند. شروطی همچون سپردن موضوع سوریه به دست خود مردم سوریه. یعنی نه ایران و نه کشورهای دیگر پیش شرط نگذارند؛ بلکه خود مردم سوریه را درباره تصمیم گیری برای آینده خود صاحب نقش کنند. یا شرطی مبنی بر اینکه همه طرف ها اعم از معارضه و حامیان بشار اسد در قالب یک کمیته قرار بگیرند.»

فلاحت پیشه گفت: «بحث دیگری که جمهوری اسلامی حتما باید در این نشست نمایندگی کند این است که هر گونه تغییر سیاسی که در سوریه شکل بگیرد منجر به تضعیف راهبردی مسلمانان نشود.»

وی ادامه داد: «چون زمانی که بحث تغییر سیاسی است طبیعتا دموکراسی، مشارکت سیاسی و حق تعیین سرنوشت در این زمینه دیده می شود. ولی زمانی که بحث راهبردی است در آن زمان بحث دشمنی اسرائیل نسبت به کشورهای اسلامی مطرح می شود.»

وی تصریح کرد: «اسرائیل بیشترین بهره را از بحرانی شدن تحولات سوریه برده است و این چهار کشور می توانند مواضع خود را به گونه ای شکل دهند که خواست مردم سوریه تامین شود؛ ولی خواست راهبردی رژیم صهیونیستی تامین نشود.»

وی در پایان تاکید کرد: «لذا به نظر من باید حضور در این نشست را مبارک دانست. ضمن اینکه این حضور، حضور پرچالشی خواهد بود و دیپلمات های ایران باید به صورت جدی از مواضع خود دفاع کنند.»