بدون مهار قیمتها و افزایش عرضه مسکن، تزریق وام مسکن نتیجهای معکوس دارد. در حقیقت، تجربههای پیشین در اقتصاد ایران نشان داده که در نبود تعادل بازار، رشد مبلغ وام نه تنها کمکی به خانهدار شدن نمیکند، بلکه با تحریک قیمتها، قدرت خرید متقاضیان را کاهش میدهد.
بانک مرکزی روز گذشته برای اجرای یکی از تکالیف بودجه 1404 مرتبط با «تسهیلات تکلیفی ویژه تامین مسکن محرومین»، 3 نوع وام ویژه مصوب کرد، اما 3 تجربه طی دو دهه گذشته در «پرداخت تسهیلات ارزان و ارائه امکانات خاص به اسم مسکنحمایتی»، احتمال «اصابت وام ارزان به کمدرآمدها» را پایینتر از حد تصور مسوولان نشان میدهد.
درحالی بانک مسکن سقف وام خرید و تعمیر مسکن در تهران را به یک میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان افزایش داده که دریافت این وام نیازمند پرداخت هزینه سنگینی بابت خرید اوراق است. در واقع هزینه خرید این تعداد اوراق، مبلغی حدود ۲۷۰ میلیون تومان است.
کارشناس حوزه مسکن گفت: «اقساط وامهای مسکن برای جامعه هدف یعنی اقشار کمدرآمد تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی بسیار سنگین است؛ رقمی در حدود ۷ تا ۸ میلیون تومان در ماه. این میزان از بازپرداخت با درآمد بسیاری از این خانوارها تناسب ندارد و عملاً باعث میشود یا اصلاً تقاضایی شکل نگیرد یا اینکه وامها از مسیر اصلی خود منحرف شده و فروخته شوند؛ پدیدهای که متأسفانه در گذشته هم شاهد آن بودهایم. در نتیجه، به جای اینکه این وامها به دست نیازمندان واقعی برسد، احتمالاً سر از بازار آزاد درمیآورد.»
سقف جدید تسهیلات ودیعه مسکن که البته هفتهها تا اکران پرداخت توسط بانکها فاصله دارد، تنها بخش ناچیزی از هزینه اجارهنشینها را پوشش میدهد. در واقع بررسی عیار واقعی تسهیلات ودیعه مسکن، حاکی از عدم پوشش وام ودیعه برای اجارهنشینها است که حتی منجر به «افزایش مبلغ پرداختی ماهانه مستاجرها» میشود.