شخصیت صدام حسین تاثیر عمدهای بر زمینهسازی جنگ داشت. انگیزه اصلی صدام حسین، رییسجمهور وقت عراق که بسیاری از محققان از وی به عنوان چهرهای جاهطلب، قدرتطلب و ماجراجو یاد میکنند، جبران تحقیری بود که شخصا در امضای قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر متحمل شده بود.
در خبري كه دو روز پيش در سايتهاي رسمي اعلام شد، آمده بود: «بارش بارانهاي سيلآسا در استان ايلام موجب نمايانشدن «مين» و «خمپاره»هاي زمان جنگ شد. ادواتي که سيل موجب نمايانکردن آنها شده است، شامل «مين» ضدتانک، «خمپاره»هاي انواع «مهمات m9» و «آرپيجي ۷» باقيمانده از ميادين مين و تلههاي انفجاري است که بارندگي و سيل موجب عيانشدن آنها شده. اين ادوات را که در مسير رودخانه کنجانچم مهران و رودخانه چوار، ملکشاهي رؤيت شدهاند واحدهاي چک و خنثي بررسي و کنترل کردند».
گزارش بویس نشان میدهد که آمریکا حتی به انجام حملات نظامی فلج کننده به ایران فکر کرده بود. بویس نوشت: «از حیث نظامی، آنها (آمریکاییها) معتقد بودند که یک حمله کامل و هوشمندانه هوایی به تاسیسات حیاتی اقتصادی ایران، ممکن است رفتار ایران را تغییر کند.»
رفسنجانی در ۳ دسامبر [۱۲ آذر]، در یک گردهمایی نظامی برای حدود ۱۰۰ هزار نفر از نیروهای پاسدار و بسیجی و حدود ۲ هزار نفر از روحانیان سخنرانی کرد و مشخص شد که ایران درحال تدارک نوعی حمله است. ایران اعلام کرد که ۱۰۰ هزار نفر نیروی بسیجی تازهنفس درحال اعزام به جبهۀ خلیج [فارس] هستند
مهدی بازرگان، نخستوزیر سابق منصوب آیتالله خمینی و سخنگوی رنجور اپوزیسیون میانهرو اسلامی از این موقعیت استفاده کرده و در نامهای سرگشاده از آیتالله خمینی خواست که «به جنگ همواره پرهزینه » پایان داده و در عوض به مشکلات حاد اجتماعی توجه نشان دهد.
الجزایر در این مسیر بسیار مصمم بود. اما صدام هرگز قبول نکرد که یک عرب در نزاع بین یک عرب و یک غیر عرب، نقش داور را بازی کند. از دیدگاه صدام، دشمن یک کشور عربی، ضرورتا دشمن تمام عربها است. صدام معتقد بود که الجزایریها وارد مسئلهای شده بودند که هیچ ربطی به آنها نداشت.
مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی، رئیسجمهور وقت در تاریخ ۶۹/۵/۲۷ یعنی یک روز پس از آغاز ترک خاک ایران توسط ارتش بعث و شکلگیری روند صلح میان طرفین پاسخ مثبت ایران برای آزادسازی اسرا را به صدام ابلاغ کرد.
امید کرد اظهار کرد: حوالی ساعت 16 روز گذشته (21 اسفندماه) پسربچهای 12 ساله ساکن روستای عنکوش واقع در بخش فتحالمبین شهرستان شوش روی یک مین به جا مانده از دوران جنگ تحمیلی رفت و بر اثر انفجار مین هر دو پای خود را از دست داد.