در مورد
در فرارو بیشتر بخوانید
۷۹۳ مطلب
در سال ۲۰۲۴، افزایش مشارکت مردمی در انتخابات و بحرانهای جهانی، از تورم تا درگیریهای منطقهای، نشاندهنده نارضایتی عمومی از وضعیت موجود بود. دموکراسی همچنان انعطافپذیری خود را نشان داد، اما خاورمیانه و اوکراین تحولات پیچیدهای را تجربه کردند. سیاستهای آمریکا در قبال روسیه، چین و گروههایی، چون بریکس نشاندهنده چالشهای نظم جهانی تحت سلطه دلار و جستجوی راهحلهای جایگزین توسط کشورهای نوظهور است.
چین در دو دهه گذشته نفوذ اقتصادی، سیاسی و امنیتی خود را در خاورمیانه گسترش داده و تمرکز ویژهای بر تأمین امنیت انرژی، تنوعبخشی به روابط اقتصادی و تقویت حضور فناوری و دیپلماسی منطقهای دارد. اگرچه اولویت راهبردی پکن همچنان حل مسئله تایوان است، اما از طریق همکاریهای امنیتی، فروش تسلیحات و سرمایهگذاری در زیرساختها، نفوذ خود را در خاورمیانه افزایش داده و بهدنبال مقابله با نفوذ آمریکا و حفظ توازن قدرت در منطقه است.
رئیسجمهور منتخب آمریکا وعده داده است که پس از آغاز به کار دولتش، به جنگ اوکراین پایان خواهد داد، به تنش در خاورمیانه رسیدگی و از وقوع جنگ جهانی سوم جلوگیری خواهد کرد.
یمنیها تا آخرین گلوله میجنگند. این گزاره در میدان جنگ ثابت شده و امری تبلیغاتی نیست. در عرصه زمینی، اگر قرار بر آغاز جنگ باشد، میتواند چند محور را در بر بگیرد. ذکر این نکته لازم است که شرایط یمن شباهتی به سوریه ندارد و آنچه طی کمتر از دو هفته در آن کشور رخ داد احتمال موفقیتش در یمن در کمترین حد احتمال است.
روابط چین و سوریه از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار نبوده، اما فروپاشی نظام اسد برای پکن بهدلیل پیامدهای آن بر روسیه و ایران، نگرانکننده است. چین با حمایت از اسد، بیشتر بهدنبال مهار تهدیدات امنیتی مانند بازگشت مبارزان اویغور بود. شراکت راهبردی دو کشور عمدتاً جنبه دیپلماتیک دارد و تعامل اقتصادی چشمگیری نداشته است. در آینده، دولت جدید سوریه ممکن است روابط با چین را بازتعریف کند.
بانک مرکزی سوریه طی سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ حدود ۲۵۰ میلیون دلار اسکناس نقد به مسکو منتقل کرد تا تحریمهای غربی را دور بزند. این پولها به بانکهای روسی تحت تحریم سپردهگذاری شدند. همزمان، خانواده بشار اسد از طریق شبکهای پیچیده اقدام به خرید املاک لوکس در روسیه کردند. گزارشها حاکی از آن است که این انتقالات مالی با هدف تأمین هزینههای نظام اسد و ایجاد پناهگاههای امن برای داراییهای او صورت گرفته است.
دیپلمات با سابقه وزرات امور خارجه گفت: «هر زمانی امکان توافق وجود دارد، ولی ممکن است هزینههای آن بیشتر شود. اگر سه یا چهار سال پیش توافقی مانند برجام انجام شده بود، وضعیت اکنونی خیلی فرق میکرد. اگر در سال ۲۰۱۷ و یا در دوران بایدن این اتفاق میافتاد، یک بحث دیگری بود. امکان توافق هر زمان وجود دارد، ولی هزینههای آن متفاوت است.»
سوریه بهعنوان سنگبنای خاورمیانه و نمادی از تنوع مذهبی و قومی، درگیر بحرانی است که پیامدهای منطقهای و بینالمللی دارد. بازسازی این کشور فرصتی برای ثبات منطقه است، اما بدون رهبری جهانی دستنیافتنی خواهد بود. دیپلماسی فعال و حمایت بینالمللی، کلید جلوگیری از گسترش بحران و فراهمسازی گذار به حکومتی فراگیر و دموکراتیک در سوریه است.
دونالد ترامپ در دوره دوم ریاستجمهوری احتمالی خود، با سه گزینه مواجه است: دیپلماسی، جنگ یا نادیده گرفتن ایران. سیاست فشار حداکثری او در گذشته نتایج مورد انتظار را نداشت. هرچند حمایت از اسرائیل در برابر حماس و حزبالله ادامه خواهد یافت، اما ورود به جنگ با ایران بعید به نظر میرسد. دیپلماسی میتواند فرصتی تاریخی برای حل بنبست دیرینه ایران و آمریکا باشد.
تحولات اخیر در سوریه چالشی جدی برای جایگاه راهبردی روسیه در خاورمیانه و مدیترانه محسوب میشود. موفقیتهای اولیه روسیه در تثبیت دولت بشار اسد، اکنون تحت تأثیر فشارهای داخلی و خارجی، بهویژه درگیری اوکراین، به خطر افتاده است. از دست دادن پایگاههای کلیدی، نه تنها قدرتنمایی مسکو را تضعیف میکند، بلکه به تقویت دوباره شورشیان و وابستگی بیشتر روسیه به ایران منجر خواهد شد.
