آیا «جایزه صلح فیفا» به ترامپ، پایان بی‌طرفی سیاسی فوتبال بود؟

فرارو- فیفا با اعطای نخستین «جایزه صلح» به دونالد ترامپ، موجی از انتقادات برانگیخت؛ زیرا منتقدان می‌گویند اینفانتینو که پیش‌تر بر بی‌طرفی سیاسی فوتبال تأکید داشت، اکنون با نادیده‌گرفتن حملات مرگبار اخیر، حمایت مداوم ترامپ از اسرائیل، عملیات‌های «غیرقانونی» در کارائیب و سیاست‌های ضد مهاجرتی او، در پی مشروعیت‌بخشی و پنهان‌سازی کارنامه حقوق بشری اوست. منتقدان این اقدام را «تحولی شرم‌آور» و تلاشی سیاسی برای تحکیم پیوند فیفا با ترامپ توصیف کردند.

به گزارش فرارو به نقل از الجزیره، فیفا که سال‌هاست بر اصل «بی‌طرفی سیاسی» تأکید می‌کند و بازیکنانی را که پیام‌های سیاسی به نمایش می‌گذارند معمولاً با جریمه و محرومیت روبه‌رو می‌سازد، روز جمعه مسیری کاملاً متفاوت را در پیش گرفت. در این روز، جانانی اینفانتینو، رئیس فیفا، نخستین «جایزه صلح فیفا» را به دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده اعطا کرد؛ اقدامی که به‌گفته ناظران، پیوند و نزدیکی او با این رهبر جمهوری‌خواه را بیش از پیش تحکیم و برجسته کرد.

«صلح به سبک فیفا»؛ هدیه‌ای سیاسی به دونالد ترامپ

منتقدان تأکید می‌کنند که اعطای این جایزه در شرایطی صورت گرفت که کمتر از ۲۴ ساعت پیش از آن، دولت ترامپ یک حمله هوایی مرگ‌بار دیگر را در منطقه کارائیب انجام داده بود. کریگ موخیبر، مقام پیشین سازمان ملل متحد که برای تعلیق عضویت اسرائیل در فوتبال جهان کارزاری به راه انداخته بود، اعطای این جایزه به ترامپ را «تحولی واقعاً شرم‌آور» توصیف کرد.

اینفانتینو تاکنون از اتخاذ هرگونه اقدام علیه اسرائیل خودداری کرده و استدلال می‌کند که فوتبال «نمی‌تواند مسائل ژئوپلیتیکی را حل کند» و نباید درگیر منازعات سیاسی شود. کریگ موخیبر نیز در گفت‌وگو با شبکه الجزیره با انتقاد تند از این رویکرد گفت: «این‌که پس از دو سال همدستی فیفا در نسل‌کشی در فلسطین هنوز هم قانع نشده‌اند و حالا اینفانتینو و اطرافیانش یک «جایزه صلح» تازه اختراع کرده‌اند تا نزد دونالد ترامپ تقرب بجویند، واقعاً تکان‌دهنده است.»

او تأکید کرد که هدف از اعطای این جایزه، تنها تجلیل از ترامپ نیست، بلکه تلاشی برای «پنهان کردن» کارنامه «ننگین» او در حمایت از اسرائیل، نقش او در حملات مرگ‌بار به شناورها در دریای کارائیب و همچنین «نقض‌های فاحش حقوق بشر» در داخل خودِ ایالات متحده است.

از نوبل تا فیفا؛ ترامپ در جست‌وجوی مهر تأیید صلح

اینفانتینو در مراسم اهدای جایزه در روز جمعه، با تمجید از برخی توافق‌های بین‌المللی دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، به‌ویژه آن‌چه «توافق‌های ابراهیم» خوانده می‌شود، او را ستود؛ توافق‌هایی که روابط رسمی میان اسرائیل و چند کشور عربی را برقرار کرد، بی‌آن‌که به مسئله اساسی تشکیل کشور مستقل فلسطین بپردازد.

او هنگام اهدای جایزه گفت: «این همان چیزی است که ما از یک رهبر می‌خواهیم؛ رهبری که برای مردم اهمیت قائل شود. ما می‌خواهیم در جهانی امن، در محیطی امن زندگی کنیم. ما می‌خواهیم متحد شویم و امروز این‌جا دقیقاً همین کار را انجام می‌دهیم؛ و این همان کاری است که می‌خواهیم در جام جهانی نیز انجام دهیم.» اینفانتینو در ادامه، رو به دونالد ترامپ گفت: «آقای رئیس‌جمهور، شما بدون تردید سزاوار نخستین جایزه صلح فیفا هستید؛ به‌خاطر اقداماتی که انجام داده‌اید، به‌خاطر دستاوردهایی که به آن‌ها رسیده‌اید؛ و شما همه این‌ها را به شکلی واقعاً خارق‌العاده محقق کرده‌اید.»

ترامپ پیش‌تر به‌طور آشکار برای دریافت «جایزه صلح نوبل» تلاش کرده و حتی برای آن تبلیغ هم کرده بود، اما در ابتدای سال جاری میلادی نتوانست این عنوان را به دست آورد و از رسیدن به آن بازماند. او این بار در واکنش به تقدیر تازه فیفا، این جایزه را یکی از «بزرگ‌ترین افتخارات» دوران خود توصیف کرد و بار دیگر ادعای تکراری‌اش را مطرح کرد مبنی بر این‌که دوره ریاست‌جمهوری او «جان میلیون‌ها نفر را نجات داده و به هشت جنگ پایان داده است». سخنان رئیس‌جمهور آمریکا در این مراسم کوتاه بود، اما او طبق معمول از کنایه زدن به کارنامه جو بایدن چشم نپوشید. ترامپ گفت: «ایالات متحده یک سال پیش وضعیت خوبی نداشت و حالا باید بگویم ما داغ‌ترین کشور در سراسر جهان هستیم.»

تناقض بزرگ اینفانتینو؛ از «بی‌طرفی سیاسی فوتبال» تا اهدای جایزه صلح به ترامپ

اینفانتینو پیش‌تر بارها درباره استفاده ابزاری از فوتبال برای دامن زدن به شکاف‌ها و دو‌دستگی‌های سیاسی هشدار داده بود. او در سال ۲۰۲۳ گفته بود: «ابزاری قدرتمندتر از ورزش برای متحد کردن مردم وجود ندارد. اکنون باید از خودمختاری ورزش، بی‌طرفی سیاسی ورزش و ارزش‌های ورزش محافظت کنیم.» حالا، دو سال بعد، منتقدان یادآوری می‌کنند که همین اینفانتینو جایزه‌ای را برای تجلیل از صلح و وحدت بنیان گذاشته و آن را به رئیس‌جمهوری اهدا کرده است که تنها چند روز پیش، مردم سومالی را «زباله» خوانده بود.

زک لویی، روزنامه‌نگار ورزشی، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «دادن جایزه صلح به دونالد ترامپ مثل این است که به لوئیس سوارز جایزه‌ای بدهید برای این‌که گوشِ مردم را گاز نگرفته است!»؛ کنایه‌ای به مهاجم اروگوئه‌ای که دست‌کم در سه مورد، در جریان مسابقات به‌دلیل گاز گرفتن رقیبان خود خبرساز شده است.

به نظر می‌رسد اینفانتینو، هم‌زمان با نزدیک شدن زمان میزبانی مشترک جام جهانی توسط ایالات متحده، مکزیک و کانادا در سال آینده، روابطی نزدیک و مستمر با ترامپ برقرار کرده است. رئیس فیفا در این مدت مهمان ثابت کاخ سفید بوده و در ماه اکتبر نیز در مراسمی در کنار ترامپ حضور یافت؛ مراسمی که با هدف رسمی‌ کردن آتش‌بس غزه در مصر برگزار شد.

حزب دموکرات نیز در زمره منتقدانی بود که این جایزه تازه فیفا را آماج حملات خود قرار داد. این حزب در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «ترامپ نتوانست جایزه صلح نوبل را ببرد، پس فیفا یکی برایش ساخت.» اما مدافعان حقوق بشر، انتقادهای جدی‌تری را متوجه رئیس‌جمهور آمریکا کردند و کارنامه حقوق بشری و سیاست خارجی او را به میان کشیدند.

جایزه صلح برای رئیس‌جمهوری در میدان جنگ

هرچند ترامپ در میانجی‌گری برخی توافق‌های صلح میان طرف‌های درگیر نقش داشته است اما در عین حال از حامیان سرسخت افزایش بودجه و هزینه‌های نظامی در سراسر جهان غرب بوده است. دونالد ترامپ در ماه ژوئن دستور بمباران تأسیسات هسته‌ای ایران را صادر کرد و با وجود تخلفات به‌خوبی مستندشده اسرائیل علیه فلسطینی‌ها، همچنان بی‌وقفه به مسلح کردن این رژیم ادامه داده است.

در نیم‌کره غربی، دولت ترامپ ۲۲ حمله هوایی علیه شناورهایی انجام داده که مدعی است حامل مواد مخدر بوده‌اند؛ حملاتی که دست‌کم ۸۶ کشته برجای گذاشته است. کارشناسان حقوقی این عملیات را به‌طور گسترده «غیرقانونی» و مصداق بارز «قتل‌های فراقضایی» دانسته و به‌شدت محکوم کرده‌اند. علاوه بر این، ترامپ در حال انباشت نیرو و تجهیزات نظامی در نزدیکی مرزهای ونزوئلا است؛ اقدامی که گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال آغاز جنگی جدید از سوی آمریکا با هدف سرنگون کردن نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور چپ‌گرای ونزوئلا را افزایش داده و نگرانی‌ها از یک رویارویی نظامی تازه را دامن زده است.

در داخل مرزهای آمریکا، ترامپ سیاست‌های سرکوب‌گرانه ضد مهاجرتی را تشدید کرده است؛ رویکردی که به بازداشت گسترده و تلاش برای اخراج افرادی انجامیده که شهروند ایالات متحده به‌شمار نمی‌روند. در همین فضا، برخی کنشگران نیز صرفاً به‌دلیل انتقاد از اسرائیل هدف قرار گرفته و تحت فشار و تعقیب قرار گرفته‌اند. سازمان دیده‌بان حقوق بشر در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، همین حالا برنده جایزه صلح فیفا شد که تازه ایجاد شده است.» این سازمان در ادامه تأکید کرد: «اما کارنامه وحشتناک دولت او در حوزه حقوق بشر، به هیچ‌وجه نشان‌دهنده اقدامات استثنایی برای صلح و وحدت نیست.»

موخیبر، مقام پیشین سازمان ملل، نیز گفت این جایزه «مبتذل» که به ترامپ اعطا شده باید پس گرفته شود. او تاکید کرد: «قوانین فیفا اجازه بازی روی زمین گِلی را نمی‌دهد؛ مسلماً نباید روی زمینی خون‌آلود هم بازی کنند. اما دقیقاً به همان‌جاست که اینفانتینو دارد فیفا را می‌برد.»